آجر نیمه چیست؟
آجر نیمه ، آجر توپر در ابعاد ۲۰ * ۵.۵ * ۵۰۵ است که به روش سنتی و با دست درست میشود.
آجر نیمه همانطور که از نام آن پیداست در ابعاد نصف یک آجر قزاقی کامل است؛ البته آجری که از عرض نصف شده است نه طول.
همانطور که می دانید به آجر سنتی در ابعاد ۲۰*۱۰*۵۰۵ آجر قزاقی کامل گفته میشود و به آجر سنتی با طول۲۰، عرض۵.۵ و ارتفاع ۵.۵ نیز آجر نیمه میگوییم.
تفاوت آجر نیمه و نیمچه
ممکن است اصلاح آجر نیمه یا نیمچه را در مورد آجرهایی که در حین کار، از طول به دو نیم میشوند، شنیده باشید. این کار به وسیله تیشه یا سنگفرز انجام میشود. همچنین به روشهای مشابه تکههای آجر در ابعاد متفاوت به نامهایی همچون کلوک، سه قدی، نیملایی، قلمدانی، کلاغ پر، لغازی یا دمکلاغی و … ایجاد میشوند. اما آجر نیمه که مورد بحث ماست در نوع خود یک آجر کامل است که از ابتدا با همین ابعاد تولید میشود و غالبا در نما استفاده میشود.
کاربرد و موارد مصرف آجر نیمه
آجر نیمه به جهت ظرافت بیشتر، وزن کمتر و البته قیمت کمتر، گزینه مناسبی برای استفاده شدن در نمای داخلی خانه و نمای خارجی ساختمان است.
همچنین بسته به میزان برجستگی نما در بخشهای مختلف و نیز میزان عقبنشینی یا جلو آمدن نما می توان از آجرهایی با ابعاد مختلف همچون نیمه یا پلاک استفاده کرد.
اصولا تنوع در ابعاد آجر، دست طراح نقشه نما را بازتر خواهد کرد.
آجرهای سنتی به جهت طبیعی بودن، هم بافت زیبایی دارند و هم دارای رنگ طبیعی و ثابت هستند، این خصوصیات در کنار استحکام این نوع آجر موجب یافتن جایگاه ثابت آجر سنتی در نماهای داخلی و خارجی ساختمان و مصارف تزیینی ساختمانها شده است.
امروزه آجرهای سنتی نه تنها در دیوار و کفسازی فضاهای سنتی همچون هتلها و رستورانهای سنتی به کار میروند بلکه در ساختمانهای مدرن و حتی بازسازی و تزیین داخلی منازل مثلا تزیین دیوار کانونی یا دیوار پشت تلوزیون و یا شومینه و … نیز استفاده میشوند.
رنگبندی آجر نیمه
آجر نیمه در رنگهای حنایی روشن، حنایی ملایم، حنایی تیره، سفید بهی، سفیدگلبهی، خاکی، قرمز(بنفش روشن) و رنگ ترکیبی ( ابلق یاخالدار ) موجود است. این رنگها، رنگ طبیعی آجر هستند. آجرهای سنتی میتوانند به جهت تفاوت در انتخاب خاک رس، تفاوت سوخت کوره و میزان و نوع دریافت حرارت در کوره، رنگهای متفاوت بگیرند.
بهره مندی از امکاناتی همچون انشعاب گاز صنعتی، داشتن سهمیه و اشتراک در شرکت پخش فرآورده های نفتی جهت دریافت مازوت (نفت کوره یا نفت سیاه ) برخی از ویژگیهای آجرسازی حیدری است.
اهمیت طبیعی بودن رنگ آجر نیمه
طبیعی بودن رنگ آجر، موجب پایدار ماندن رنگ در برابر عوامل جوی همچون نور و باران و یخبندان میشود. همچنین طبیعی بودن رنگ موجب دلنشینتر شدن نما میشود.
وجود اکسیدفلزهای متفاوت در خاک، موجب رنگهای متفاوت در گل پخته شده آن خاک خواهد شد.
جایگاه آجر سنتی
آجر سنتی
آجر سنتی (که در ابعاد قزاقی، نیمه و پلاک و … تولید میشود)، همیشه محبوب بوده و محبوب مانده است. به طوریکه نه تنها در معماری سنتی و در مرمت و محوطه سازی های سنتی و کلاسیک به کار می روند بلکه حتی در معماری مدرن نیز به جلوهنمایی آمدهاند.
بدیهی است آجری که مقاومت و استحکام را با زیبایی و دلنشینی رنگ، توام داشته باشد، هیچگاه جایگاه خود را در معماری از دست نمیدهد.
اصولا آجر سنتی جایگاه بیبدیلی در معماری و ساختمانسازی دارد. زیرا از استحکام خوب و جذبآبی مناسب برخوردار است و با آب و هوای کشورمان هماهنگ است. در برابر عوامل طبیعی فرساینده و گرما و آتش سوزی و سرما و باران و یخبندان مقاومت خوبی دارد و نقش عایق حرارتی و صوتی را نیز به نحو قابل قبولی ایفا میکند.
علل مصرف آجر سنتی در نما
علل مصرف آجر سنتی در نما
آجر سنتی (که در ابعاد قزاقی، نیمه و پلاک و … تولید میشود) به علل متعددی یک گزینه محبوب برای نماکاری خارجی و داخلی ساختمان است:
- به جهت دستساز بودن میتواند به راحتی در ابعاد و اشکال مورد نیاز معمار تولید شود. مثلا ابعاد نیمه و پلاک یا در اشکال دور ستونی و ال و…
- تنوع رنگ آجر سنتی و طبیعی بودن رنگها، دست معمار را در آفریدن جلوه های گیرا و دلنشین برای نما، باز نگهمیدارد.
- به جهت قابلیت جذب آب به میزان مناسب، به خوبی به ملات میچسبد و احتمال سقوط آن از نما صفر خواهد بود.
- با مصالح دیگر مورد استفاده در نما به خوبی همنوا میشود.
- بدون اینکه نیاز به روکش و پرداخت داشته باشد در برابر عوامل جوی و آلودگی مقاومت میکند و بنابراین هزینه تعمیرات و تمیزکاری ساختمان کاهش می یابد.
- به جهت طبیعی بودن جنس و رنگ، با روح انسانی نیز هماوایی دارد و بنابراین فراتر از مُد قرار میگیرد و هیچگاه از مد نمیافتد.
- طبیعی بودن رنگ موجب یکنواخت بودن رنگ در کل آجر و نیز ثبات و پایداری رنگ در طول زمان میشود.
اهمیت انتخاب خاک در مرغوبیت آجر
انتخاب خاک رس مناسب نه تنها موجب به دست دادن رنگ مطلوب برای آجر میشود بلکه فاکتورهای متعددی در انتخاب خاک هست که با مرغوب شدن آجر نهایی مرتبط است. مثلا وجود نمک در خاک موجب شوره زدن آجر میشود و یا وجود آهک موجب شکننده شدن آجر میشود و یا وجود گیاه در خاک موجب پوکتر شدن آجر خواهد شد و … . اهمیت انتخاب خاک در پروسه تولید آجر، دلیل همکاری تولیدی آجرسازی حیدری با زبدهترین خاکشناسان کشور است. آجرسازی حیدری دارای معدن خاک رس مرغوب به مساحت ۴۰.۰۰۰ متر مربع میباشد .
برخورداری از تجربه ۷۰ ساله و نیروهای کار ماهر و استاد کار (برخی از همکاران، ۳ نسل متوالی با این مجموعه همکار هستند)، برخورداری از ۲۱ دستگاه کوره فعال و ۱۰ واحد سوله و میدان خشت زنی( در مجموع به مساحت ۳۴۰۰ متر مربع) و مورد حمایت و طرف همکار سازمان میراث فرهنگی بودن در پروژههای مرمت بنا، برخی دیگر از ویژگیهای مجموعه آجر سنتی حیدری است.
چرا آجرهای سنتی محبوب هستند؟
آجرهای سنتی درست مثل هرچیز سنتی دیگر(جاجیم، گلیم وفرش دستباف)، حس خوشایندی را القا میکنند چون کار دست هستند و تمام پروسه تولید آنها و مواد به کار رفته در ساخت آنها طبیعی است.
یکی از ویژگیهای مهم هر چیز سنتی، از مُد نیفتادن آن است. حتما شما هم با نگاهی به نمای ساختمانهای شهرتان متوجه میشوید که نماهای سنگی دهه های پیش، قدیمی شدن ساختمان را فریاد میزنند و به اصطلاح حال و هوای کهنگی میدهند اما نماهای آجری همچنان با ناظر، ارتباط میگیرند. چرا؟ چون آجر از جنس طبیعت است و در هر حال با طبیعت انسانی همنوایی میکند.
هر واحد آجر سنتی، یک واحد طبیعت
آجر سنتی تلاقیگاه عناصر چهارگانه طبیعت، یعنی آب و باد و خاک و آتش است و بنابراین هر واحد آجر را میتوان یک واحد از طبیعت تلقی کرد.
موجهای سلیقه های نو، میآیند و میروند اما چیزی که ریشه در طبیعت و حال و هوای بومی و معماری ملی ما دارد، میماند همچنان که مانده است: از پیش از میلاد تا زمان ساسانیان و تا خوارزمشاهیان و قاجار و تا هماکنون در ایران ما مانده است و خواهد ماند.